Max Frisch

sveitsisk arkitekt og skribent (1911-1991)

Max Frisch (født 15. mai 1911 i Zürich, død 4. april 1991 samme sted) var en sveitsisk arkitekt og forfatter. Han er en av etterkrigstidens mest betydningsfulle tyskspråklige forfattere.

Max Frisch
Født15. mai 1911[1][2][3][4]Rediger på Wikidata
Zürich[5][6]
Død4. apr. 1991[1][2][3][4]Rediger på Wikidata (79 år)
Zürich[7]
BeskjeftigelseSkribent, arkitekt, dramatiker, romanforfatter, dagbokskriver, manusforfatter, filosof, journalist, biograf, lyriker Rediger på Wikidata
Utdannet vedEidgenössische Technische Hochschule Zürich
Universitetet i Zürich
EktefelleGertrud Frisch-von Meyenburg (19421959)
Marianne Frisch (19681979)[8]
Partner(e)Ingeborg Bachmann (19581963)
Käte Schnyder-Rubensohn
BarnUrsula Priess
NasjonalitetSveits[9]
Medlem avModern Language Association (1984)[10]
Deutsche Akademie für Sprache und Dichtung
American Academy of Arts and Sciences
American Academy of Arts and Letters
Bayerische Akademie der Schönen Künste
Utmerkelser
14 oppføringer
Kommandør av Ordre des Arts et des Lettres (1984)
Georg Büchner-prisen (1958)
Conrad Ferdinand Meyer Prize (1938)
Wilhelm Raabe Prize (1954)[11]
Schiller-Gedächtnispreis (1965)
Schiller prize (1973)
De tyske bokhandlernes fredspris (1976)[12]
Neustadtprisen (1986)
Heinrich Heine-prisen (1989)
Charles Veillon-prisen for tysksproglig litteratur (1958)
Jerusalem-prisen (1965)
Common Wealth Award of Distinguished Service (1985)
Æresdoktor ved Universitetet i Birmingham
Æresdoktor ved Technischen Universität Berlin

Frisch studerte germanistikk fra 1930 til 1932 i Zürich, men måtte avbryte studiene ved farens død. Han gjenopptok studiene i 1936, denne gangen innenfor arkitektur. I 1940 tok han arkitekteksamen ved Eidgenössische Technische Hochschule i hjembyen. To år senere åpnet han sitt eget arkitektkontor. Han stengte dette i 1955 for å bli forfatter på heltid.

De rundt 300 brevene han utvekslet med den østerrikske forfatterinnen Ingeborg Bachmann i perioden de var kjærester, ble utgitt i 2023.[13] Julaften 1963 ba Bachmann ham brenne brevene, men Frisch svarte at det ønsket «kan jeg ikke oppfylle. Dine brev tilhører meg, slik mine brev tilhører deg.» Bachmann ødela de fleste av brevene hun hadde mottatt fra ham, men Frisch hadde skrevet dem med gjennomslag som han beholdt. Forholdet deres danner bakgrunn for hans roman Montauk.[14]

I 1958 mottok Frisch Georg Büchner-prisen fra Deutsche Akademie für Sprache und Dichtung.

Verker i utvalg rediger

Prosa rediger

  • Jürg Reinhart. Eine sommerliche Schicksalsfahrt. Roman, Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart 1934
  • Antwort aus der Stille. Erzählung, Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart 1937
  • Blätter aus dem Brotsack. Geschrieben im Grenzdienst 1939, Atlantis, Zürich 1940
  • J'adore ce qui me brûle oder Die Schwierigen. Roman, Atlantis, Zürich 1943
  • Bin oder die Reise nach Peking, Atlantis, Zürich 1945
  • Tagebuch mit Marion, Atlantis, Zürich 1947
  • Tagebuch 1946–1949, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1950
  • Stiller. Roman, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1954
  • Achtung: die Schweiz (Ein Pamphlet, Handschin, Basel 1955
  • Homo faber. Ein Bericht, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1957
  • Mein Name sei Gantenbein. Roman, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1964
  • Öffentlichkeit als Partner, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1967
  • Erinnerungen an Brecht, Friedenauer Presse, Berlin 1968
  • Wilhelm Tell für die Schule. Suhrkamp, Frankfurt am Main 1971
  • Tagebuch 1966–1971, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1972
  • Dienstbüchlein, Suhrkamp , Frankfurt am Main 1974
  • Montauk. Eine Erzählung, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1975
  • Wir hoffen. Rede zum Friedenspreis des Deutschen Buchhandels 1976, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1976
  • Der Mensch erscheint im Holozän. Eine Erzählung, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1979
  • Blaubart. Eine Erzählung, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1982
  • Forderungen des Tages. Portraits, Skizzen, Reden 1943–1982, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1983
  • Schweiz ohne Armee? Ein Palaver, Limmat, Zürich 1989
  • Schweiz als Heimat? Versuche über 50 Jahre. Suhrkamp, Frankfurt am Main 1990

Teaterstykker rediger

  • Santa Cruz. Eine Romanze, Schwabe, Basel 1947
  • Nun singen sie wieder. Versuch eines Requiems, Schwabe, Basel 1946
  • Die Chinesische Mauer. Eine Farce, Schwabe, Basel 1947
  • Als der Krieg zu Ende war. Schauspiel, Schwabe, Basel 1949
  • Graf Öderland. Ein Spiel in zehn Bildern, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1951
  • Don Juan oder Die Liebe zur Geometrie. Eine Komödie in fünf Akten, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1953
  • Rip van Winkle. (hørespill)
  • Herr Biedermann und die Brandstifter. Hans Bredow-Institut, Hamburg 1955
  • Biedermann und die Brandstifter. Suhrkamp, Frankfurt am Main 1958
  • Die große Wut des Philipp Hotz. Ein Sketch
  • Andorra. Stück in zwölf Bildern, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1961
  • Zürich – Transit. Skizze eines Films, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1967
  • Biographie: Ein Spiel, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1967
  • Triptychon. Drei szenische Bilder, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1978

Referanser rediger

  1. ^ a b Encyclopædia Britannica Online, Encyclopædia Britannica Online-ID biography/Max-Frisch, besøkt 9. oktober 2017[Hentet fra Wikidata]
  2. ^ a b Gemeinsame Normdatei, besøkt 26. april 2014[Hentet fra Wikidata]
  3. ^ a b Brockhaus Enzyklopädie, brockhaus.de, besøkt 9. oktober 2017[Hentet fra Wikidata]
  4. ^ a b Autorités BnF, data.bnf.fr, besøkt 10. oktober 2015[Hentet fra Wikidata]
  5. ^ Gemeinsame Normdatei, besøkt 11. desember 2014[Hentet fra Wikidata]
  6. ^ Store sovjetiske encyklopedi (1969–1978), avsnitt, vers eller paragraf Фриш Макс, besøkt 28. september 2015[Hentet fra Wikidata]
  7. ^ Gemeinsame Normdatei, besøkt 30. desember 2014[Hentet fra Wikidata]
  8. ^ Gemeinsame Normdatei, d-nb.info[Hentet fra Wikidata]
  9. ^ www.nytimes.com[Hentet fra Wikidata]
  10. ^ arkiveringsdato 3. mars 2016, arkiv-URL web.archive.org, www.mfa.ethz.ch[Hentet fra Wikidata]
  11. ^ www.literaturpreisgewinner.de, besøkt 20. juli 2021[Hentet fra Wikidata]
  12. ^ www.friedenspreis-des-deutschen-buchhandels.de[Hentet fra Wikidata]
  13. ^ Karsten Aase-Nielsen: «Brevvekslingen mellom Max Frisch og Ingeborg Bachmann»
  14. ^ Henrik Keyser Pedersen: «Brev i flammer», Klassekampen 20. mai 2023

Eksterne lenker rediger

  (de) Wikiquote: Max Frisch – Sitater