Leonesisk
Leonesisk (llingua llionesa på leonesisk) er et romansk språk. Det utvikla seg fra vulgærlatin, men ble også påvirka av før-romerske språk som ble snakka der de spanske provinsene León og Zamora ligger idag og i enkelte mindre byer i Bragança i Portugal. Språket tilhører den astur-leonesiske undergruppa av de vestiberiske språka, og er nært beslekta med både mirandesisk og asturiansk.
| Leonesisk | |||
|---|---|---|---|
| Antall brukere | 25 000[1] | ||
| Lingvistisk klassifikasjon | Indoeuropeisk Italisk Romansk Vest-italisk Galloiberisk Ibero-romansk Vest-iberisk Astur-leonesisk Leonesisk | ||
| Skriftsystem | Det latinske alfabetet | ||
| Språkkoder | |||
| ISO 639-2 | ast | ||
| ISO 639-3 | N/A | ||
| Glottolog | leon1250 | ||
Leonesisk var det offisielle språket i kongeriket León i middelalderen. Den første teksten som ble skrevet på leonesisk som man kjenner til er Nodicia de Kesos (900-tallet). Skriftene Fueru de Llión, Fueru de Salamanca, Fueru Xulgu, Códice d'Alfonsu XI, ou Disputa d'Elena y María og «llibru d'Alixandre» ble også skrevet på leonesisk.
Situasjonen som et minoritetsspråk har drevet det leonesiske språket til randen av utslettelse og regnes idag som et alvorlig utrydningstrua språk av UNESCO. Flere tiltak har blitt satt igang for utbre språket i de mer urbane områdene og flere kommuner har lansert kampanjer for å få folk til å lære seg leonesisk.
Til tross for vanskelighetene med å bevare språket, har flere unge vært ivrige i å lære språket i den senere tid, hovedsakelig i intellektuelle miljøer og blant unge, politisk aktive leonesere som er stolt av sin regionale/nasjonale identitet, som eksempelvis Asociación Cultural La Caleya i León, Asociación Cultural Furmientu i Zamora.
Biblio rediger
- Menéndez Pidal, R.: "El dialecto Leonés". Revista de Archivos, Bibliotecas y Museos, 14. 1906.
- García Gil, Hector (2010). «El asturiano-leonés: aspectos lingüísticos, sociolingüísticos y legislación». Working Papers Collection. Mercator Legislation, Dret i legislació lingüístics. (25). ISSN 2013-102X.
- Academia de la Lengua Asturiana«Normes ortográfiques». 2005. ISBN 978-84-8168-394-3.
- García Arias, Xosé Lluis (2003). Gramática histórica de la lengua asturiana: Fonética, fonología e introducción a la morfosintaxis histórica. Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-341-7.
- González Riaño, Xosé Antón; García Arias, Xosé Lluis (2008). II Estudiu sociollingüísticu de Lleón (Identidá, conciencia d'usu y actitúes llingüístiques de la población lleonesa). Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-448-3.
- Galmés de Fuentes, Álvaro; Catalán, Diego (1960). Trabajos sobre el dominio románico leonés. Editorial Gredos. ISBN 978-84-249-3436-1.
- Linguasphere Register. 1999/2000 Edition. pp. 392. 1999.
- López-Morales, H.: “Elementos leoneses en la lengua del teatro pastoril de los siglos XV y XVI”. Actas del II Congreso Internacional de Hispanistas. Instituto Español de la Universidad de Nimega. Holanda. 1967.
- Staff, E. : "Étude sur l'ancien dialecte léonnais d'après les chartes du XIIIÈ siècle", Uppsala. 1907.
- Gessner, Emil. «Das Altleonesische: Ein Beitrag zur Kenntnis des Altspanischen».
- Hanssen, Friedrich Ludwig Christian (1896). Estudios sobre la conjugación Leonesa. Impr. Cervantes.
- Hanssen, Friedrich Ludwig Christian (1910). «Los infinitivos leoneses del Poema de Alexandre». Bulletin Hispanique (12).
- Krüger, Fritz. El dialecto de San Ciprián de Sanabria. Anejo IV de la RFE. Madrid.
- Morala Rodríguez, Jose Ramón; González-Quevedo, Roberto; Herreras, José Carlos; Borrego, Julio; Egido, María Cristina (2009). El Leonés en el Siglo XXI (Un Romance Milenario ante el Reto de su Normalización). Instituto De La Lengua Castellano Y Leones. ISBN 978-84-936383-8-2.
Referanser rediger
Se også rediger
Eksterne lenker rediger
- (en) Leonese language – kategori av bilder, video eller lyd på Commons
|
Wiktionary: Leonese language – ordbokoppføring |
|
Wikibøker: Leonese language – bøker |