De seksten former for tomhet

De seksten former for tomhet (sanskrit: ṣoḍaśaśūnyatā, devanāgarī: ओडस्हशून्यता, tibetansk: སྟོང་ཉིད་བཅུ་དྲུག, tongnyi chudruk; wylie: stong nyid bcu drug) er et teknisk begrep innenfor den buddhistiske skolen madhyamaka. Det er en kategorisering og en videre utdypning av den buddhistiske læren om «tomheten» (śūnyatā). De 16 kategoriene er nevnt i verket Madhyamakāvatāra av den sørindiske madhyamakafilosofen Candrakīrti (600–650 e.Kr.):

1. den ytre tomheten (sanskrit: bahirdhā śūnyatā, devanāgarī: बहिर्धा शून्यता, tibetansk: ཕྱི་སྟོང་པ་ཉིད་, chi tongpa nyi; wylie: phyi stong pa nyid)
   
2. den indre tomhethet (sanskrit: adhyātmaśūnyatā, devanāgarī: अध्यात्मशून्यता, tibetansk: ནང་སྟོང་པ་ཉིད་, nang tongpa nyi; wylie: nang stong pa nyid)
   
3. tomheten i det ytre og det indre (sanskrit: adhyātmabahirdhāśūnyatā, devanāgarī: अध्यात्मबहिर्धाशून्यता, tibetansk: ཕྱི་ནང་སྟོང་པ་ཉིད་, chi nang tongpa nyi; wylie: phyi nang stong pa nyid)
   
4. den store tomheten (sanskrit: mahāśūnyatā, devanāgarī: महाशून्यता, tibetansk: ཆེན་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་, chenpo tongpa nyi; wylie: chen po stong pa nyid)
   
5. tomheten i det som er uten begynnelse og uten opphør (sanskrit: anavarāgraśūnyatā, devanāgarī: अनवराग्रशून्यता, tibetansk: ཐོག་མ་དང་མཐའ་མ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་, tokma dang tama mepe tongpa nyi; wylie: thog ma dang mtha' ma med pa'i stong pa nyid)
   
6. tomheten i det betingede (sanskrit: saṁskṛtaśūnyatā, devanāgarī: संस्कृतशून्यता, tibetansk: འདུས་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་, dü je tongpa nyi; wylie: 'dus byas stong pa nyid)
   
7. tomheten i det ubetingede (sanskrit: asaṁskṛtaśūnyatā, devanāgarī: असंस्कृतशून्यता, tibetansk: འདུས་མ་བྱས་སྟོང་པ་ཉིད་, dü mache tongpa nyi; wylie: 'dus ma byas stong pa nyid )
   
8. tomhetens tomhet (sanskrit: śūnyatāśūnyatā, devanāgarī: शून्यताशून्यता, tibetansk: སྟོང་པ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་, tongpa nyi tongpa nyi; wylie: stong pa nyid stong pa nyid)
   
9. tomheten hinsides ytterlighetene (sanskrit: atyantaśūnyatā, devanāgarī: अत्यन्तशून्यता, tibetansk: མཐའ་ལས་འདས་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་, tale depe tongpa nyi; wylie: mtha' las 'das pa'i stong pa nyid)
   
10. den naturlige tomhet (sanskrit: prakṛtiśūnyatā, devanāgarī: प्रकृतिशून्यता, tibetansk: རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད་, rangshin tongpa nyi; wylie: rang bzhin stong pa nyid)
    
11. tomheten i det uobserverte (sanskrit: anupalambhaśūnyatā, devanāgarī: अनुपलम्भशून्यता, tibetansk: མཚན་ཉིད་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་, tsennyi mepe tongpa nyi; wylie: mtshan nyid med pa'i stong pa nyid)
    
12. den ultimate tomhet (sanskrit: svabhāvaśūnyatā, devanāgarī: स्वभावशून्यता, tibetansk: ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་, ngowo nyi tongpa nyi; wylie: ngo bo nyid stong pa nyid)
    
13. tomheten i det uunnværlige (sanskrit: anavakāraśūnyatā, devanāgarī: अनवकारशून्यता, tibetansk: དོར་བ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་, dorwa mepe tongpa nyi; wylie: dor ba med pa'i stong pa nyid)
    
14. tomheten i den essensielle naturen til ikke-entiteter (sanskrit: abhāvasvabhāvaśūnyatā, devanāgarī: अभावस्वभावशून्यता, tibetansk: དངོས་པོ་མེད་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་, ngöpo mepe ngowo nyi tongpa nyi; wylie: dngos po med pa'i ngo bo nyid stong pa nyid)
    
15. tomheten i alle fenomener (sanskrit: sarvadharmaśūnyatā, devanāgarī: सर्वधर्मशून्यता, tibetansk: ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་, chö tamche tongpa nyi; wylie: chos thams cad stong pa nyid)
    
16. tomheten i spesifikke egenskaper (sanskrit: svalakṣaṇaśūnyatā, devanāgarī: स्वलक्षणशून्यता, tibetansk: མཚན་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་, tsen nyi tongpa nyi; wylie: mtshan nyid stong pa nyid)
    

I Prajñāpāramitāsūtraen i 10 000 vers så vel som i verket Abhisamayalankara av Maitreyanātha (270–350 e.Kr.) nevnes ytterligere to tomheter, og der opereres det med «18 former for tomhet» (sanskrit: aṣṭadaśaśūnyatā, devanāgarī: अष्टदशशून्यता, tibetansk: སྟོང་ཉིད་བཅོ་བརྒྱད་, tongnyi chogye; wylie: stong nyid bco brgyad):

17. tomheten i det konkrete (sanskrit: bhāvaśūnyatā, devanāgarī: भ्वशून्यता, tibetansk: དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་, ngöpo tongpa nyi; wylie: dngos po stong pa nyid)

18. tomheten i det ukonkrete (sanskrit: abhāvaśūnyatā, devanāgarī: अभावशून्यता, tibetansk: དངོས་པོ་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད་, ngöpo mepe tongpa nyi; wylie: dngos po med pa'i stong pa nyid)

I teksten Portalen til kunnskap [22:61 til 22:65] av Nyingmamesteren Jamgön Mipham Rinpoche (1854–1812), nevnes ytterligere to tomheter, og der opereres det med «20 former for tomhet» (sanskrit: viṃśatiśūnyatā, devanāgarī: विंशतिशून्यता, tibetansk: སྟོང་ཉིད་ཉི་ཤུ་, tongnyi nyishu; wylie: stong nyid nyi shu):

19. tomheten av identitetens natur (tibetansk: ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པ་ཉིད་, ngowo nyi tongpa nyi; wylie: ngo bo nyid stong pa nyid)

20. tomheten av substans (sanskrit: svabhāvaśūnyatā, devanāgarī: स्वभावशून्यता, tibetansk: གཞན་གྱི་དངོས་པོ་སྟོང་པ་ཉིད་, shengyi ngöpo tongpa nyi; wylie: gzhan gyi dngos po stong pa nyid)

Eksterne lenker

• Sixteen kinds of emptiness i Rigpa Shedra
• Eighteen kinds of emptiness i Rigpa Shedra
• Twenty kinds of emptiness i Rigpa Shedra
• Eighteen types of emptiness Arkivert 23. august 2018 hos Wayback Machine. i Eighteen types of emptiness